ÖZ YÖNETİM
Nedir?
İnsanın içinde yaşadığı mücadeleyi anlatan, “İki Kurt” adında bir Kızılderili hikayesi vardır. Bu hikayenin anlatıcısı yaşlı bir Kızılderili, küçük torununa şundan bahseder:
“İçimde korkunç bir mücadele var. İki kurt arasındaki bir mücadele… Bu kurtardan birisi kıskançlığı, öfkeyi, pişmanlığı, açgözlülüğü, kibiri, egoistliği ve üstünlük taslamayı temsil ediyor. Diğeri kurt ise neşeyi, huzuru, sevgiyi, umudu, alçakgönüllüğü, yardımseverliği, empatiyi, cömertliği, dürüstlüğü ve şefkati.”
Küçük çocuk bir süre düşündükten sonra sorar, “Bu mücadeleyi hangi kurt kazanır büyükbaba?”
Yaşlı Kızılderili ise cevap verir: “Hangisini beslediysen o kazanır.”.
Hikayenin anlatmak istediği, hepimizin durumlara nasıl tepki verebileceğimizi seçme hakkına sahip oluşumuzdur. Olaylara olumlu ya da olumsuz tepkiler vermek, bizim düşünce ve davranış şeklimize göre değişir. “İyi kurdu” beslemek için proaktif bir seçim yapmak, öz-yönetim becerilerine sahip olmayı gerektirir.
Öz-yönetim, çevredeki duygusal, sosyal ve bilişsel tehditlerle sabırlı ve düşünceli bir şekilde yüzleşme yeteneğidir. Öz-yönetim, kişinin yıkıcı duygularını ve dürtülerini kontrol altında tutmasını ve harekete geçmeden önce düşünmesini gerektirir. Aynı zamanda Psikolog Daniel Goleman tarafından geliştirilen bir kavram olan duygusal zekanın beş unsurundan biridir. Duygusal zeka, çok önemli bir beceridir, çünkü size kendi duygularınızın yanı sıra başkalarının duyguları ve ihtiyaçları hakkında da bir farkındalık sağlar. Öz-yönetim de hayati önem taşır, çünkü durumlara uygun tepkiler vermenizi ve kendinizi uygun şekilde ifade etmenizi sağlar.
2022 Kasım ayında Hisar Okullarında düzenlenen “Aile ve Okul Bağlamında Çocuk Hakları ve Sınırlar” konulu panelde konuşmacı olarak yer alan Uzman Psikolojik Danışman Miryan Anjel’in “Çocukların Teknoloji Kullanımında Öz Yönetimi” konulu konuşmasını aşağıdaki video üzerinden izleyebilirsiniz.
Neden Önemlidir?
Öz farkındalık ve öz yönetim iki farklı açıdan çocuklar için önem taşımaktadır.
Duygusal Farkındalık ve Duygu Yönetimi
- Duygusal farkındalığı yüksek olan öğrencilerin akranlarına karşı olabilecek zorbaca davranışlarında azalma ve problem çözme, empati kurma, yardımlaşma, paylaşma gibi becerilerinde olumlu değişimler olmaktadır.
- Ergenlik dönemi çocukların duygu düzenleme becerileri açısından zorlandıkları bir dönem olmaktadır. Yapılan araştırmalar, bilinçli farkındalık ile kaygı arasında negatif bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bir başka deyişle, farkındalığı yüksek ergenlerin kaygı düzeyleri daha düşük olmaktadır. Ayrıca, bilinçli farkındalık ile işlevsel duygu düzenleme becerileri arasında olumlu bir ilişki olduğu görülmektedir.
- Yapılan bir başka çalışma ise, bilgisayar oyunlarına olan bağımlılık ile duygu düzenleme yetkinliği arasında da olumlu ilişki olduğunu ileri sürmektedir.
- Lise öğrencileri ile yürütülen başka bir araştırmada ise işlevsel olmayan duygu düzenleme becerilerinin saldırganlığı anlamlı bir şekilde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.
- Ortaokul öğrencileri ile yürütülen bir araştırma öğrencilerin zorba ve kurban olma ile duygusal zeka puanları arasında anlamlı bir ilişki olduğunu savunmaktadır.
- Okul öncesi çocukları ile yapılan bir araştırmada, çocukların duygu düzenleme becerilerinde artış oldukça davranış problemlerinde azalmalar olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bilişsel Farkındalık ve Özdenetim
- Bilişsel Farkındalık sayesinde birey, entelektüel bir gelişime eşlik eden bütün bilinçli bilişsel ve etkili deneyimlerini düşünebilmektedir. Bu da öğrenmenin temelini oluşturur.
- Yapılan araştırmalara göre üst bilişsel farkındalık, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı birbiriyle anlamlı düzeyde ilişkilidir.
- Başka bir çalışmadan elde edilen veriler, öğrencilerin okumayı planlama, düzenleme ve değerlendirme stratejileri ile ilgili bilişsel farkındalık düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur.
- Gençlerle yapılan çalışmalar göstermiştir ki, özdenetim becerisi yüksek olan öğrencilerin internet bağımlılığı oranları düşük çıkmaktadır.
- Ergenlerde akıllı telefon bağımlılığı ve özdenetim becerisi arasında da negatif yönde bir ilişki olduğunu gösteren çalışmalar Özdenetim becerisi ne kadar yüksekse, akıllı telefon bağımlılığı geliştirme riski o kadar düşüktür.
İyi Uygulamalar
Otobiyografi Uygulamaları Uygulama: Rehberlik dersinde öğrencilere yapılacak çalışma ve amacı tanıtılır. …
İlgi – Yetenek Envanteri: Mesleki Yönelim Çalışmaları Uygulama: Öğrencilere envanter ve bu çalışmanın amacı …
İlgi – Yetenek Envanteri: Mesleki Yönelim Çalışmaları Uygulama: Öğrencilere envanter ve bu çalışmanın amacı …