SOSYAL FARKINDALIK VE
İLİŞKİ KURMA BECERİLERİ
Nedir?
“The Collaborative for Academic, Social, and Emotional Learning (CASEL)” / Akademik, Sosyal ve Duygusal Öğrenme için İşbirliği olarak bir araya gelmiş kişiler tarafından kurulmuş bir organizasyondur. Bu amaçla eğitimcilere yön verir ve K-12 düzeyinde öğrencileri desteklemek üzere sosyal duygusal öğrenme deneyimlerini ve sonuçları geliştirir.
CASEL sosyal farkındalık ve ilişki kurma becerilerini sosyal duygusal öğrenme becerilerinin birer bileşeni olarak ele almaktadır.
Sosyal farkındalık başkalarının duygularını anlama ve ihtiyaçlarına karşılık verebilme becerisi olarak tanımlanmaktadır. Kendimiz dışında başkalarının duygularını fark edebilme, tanımlayabilme ve ihtiyaca yönelik karşılık verebilme becerisi duygusal zekanın bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Sosyal farkındalığı yüksek kişilerde görülen özelliklerin bazıları şu şekildedir:
- Farklı bakış açılarını değerlendirebilme,
- Başkalarının duygularına ortak olabilme,
- Farklılıkları kabul etme ve saygı gösterme,
- Farklı ihtiyaçları görebilme ve karşılamaya gönüllü olma,
- Başkalarının güçlü yönlerini tanıyabilme,
- Organizasyonların ve sistemlerin davranış üzerindeki etkilerini anlayabilme,
- Empati ve şefkat gösterebilme.
İlişki kurma becerisi ile farklı kişilerle sağlıklı ilişkileri kurabilmeyi ve bu ilişkiyi yapıcı bir şekilde sürdürebilmeyi ifade etmektedir. Etkili iletişim sosyal katılım, gruba ait olma, kendini ifade edebilme ve ilişkinin devamını sağlamaya katkı gösterme ile görülmektedir. İlişki kurma becerisi gelişmiş kişilerde görülen özelliklerin bazıları şu şekildedir:
- Takım çalışmasında aktif rol alma ve gruba katkı sağlama,
- Sosyal olarak ilişki kurmaya açık ve istekli olma,
- İletişim becerilerini (dinleme, empati kurma vb.) etkin bir şekilde kullanma,
- Olumlu ilişkiler geliştirebilme,
- Çatışmaları yapıcı bir yaklaşımla ele alma,
- Gerekli durumlarda destek ve yardım talep edebilme, istenilen desteği/yardımı sunabilme,
- Olumsuz sosyal baskıya karşı durabilme şeklindedir.
2022 Kasım ayında Hisar Okullarında düzenlenen “Aile ve Okul Bağlamında Çocuk Hakları ve Sınırlar” konulu panelde konuşmacı olarak yer alan Uzman Psikolojik Danışman Miryam Anjel’in “Okul – Aile İlişkisi” konulu konuşmasını aşağıdaki video üzerinden izleyebilirsiniz.
Neden Önemlidir?
Yetişkinlik, birçok alanda sorumlulukların ve beklentilerin çok yüksek olduğu bir dönem. Yapılan araştırmalar, yetişkinlerin sosyo-duygusal becerilerini desteklemelerinin ruhsal dayanıklılıklarının artmasına, zorluklarla daha iyi baş etmelerine, başarı düzeylerinin daha yüksek olmasına ve sosyal ilişkilerinin daha güçlü olmasına destek olduğunu göstermektedir. Ayrıca bu yetişkinlerin depresyon, kaygı bozukluğu ya da somatik bozukluklar gibi klinik durumların yanı sıra tükenmişlik duygusunu da daha az deneyimlemedikleri görülmektedir.
Duygu farkındalığı yüksek olan kişilerin, daha yüksek duygusal zekaya sahip oldukları ve özellikle negatif duyguları fark edip tanımlayabilen kişilerin duygu düzenleme becerilerinin daha yüksek olduğu görülmektedir.
Bebeklik döneminde sosyal farkındalığın gelişimi için, ebeveynlerin duygusal farkındalığı ve sosyal uyumlarının etkili olduğu görülmektedir.
İlişki kurma becerisi her yaşta önem taşımaktadır. Araştırmalar kişiler arası ilişki kurma problemleri yüksek olan yetişkin bireylerde sürekli öfke düzeylerinin daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Kişiler arası iletişimde önemli başlıklardan bazıları ilişkiyi başlatma, etki bırakma ve çatışma yönetimi olarak ele alınmaktadır. Yapılan araştırmalar, İnternet bağımlılığı ile kişiler arası ilişkilerin bu alt başlıkları altında negatif yönlü bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır.
İyi Uygulamalar
Yetişkin Buluşmaları
Yetişkin Buluşmaları Uygulama: “Çalışma gönüllü olarak belirli aralıklarda farklı konular ile gerçekleştirilir. …
Veli Seminerleri
K-12 düzeyinde velilerin ihtiyaçlarına yönelik olarak farklı konu ve başlıklarda, alanında uzman psikolog, pedagog, psikiyatrist veya eğitimcilerin konuşmacı olarak katıldığı veli seminerleri düzenlenir.
Veli Buluşmaları
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü uzmanı velilere yönelik açık/kapalı grup çalışmaları hazırlar ve yürütür.
Haftalık SELF İpuçları
Her haftanın başında öğretmenlere sınıflarında uygulayabilecekleri, sosyo-duygusal öğrenmeyi olumlu yönde etkileyebilecek öneriler gönderilir.
Mutluluk Takvimi
Ruhsal iyi olma hallerini güçlendirmek amacıyla, aylık olarak hazırlanan bu çalışmada farklı temalarda günlük ipuçları paylaşılmaktadır.
Yetişkin (Öğretmen & Veli) buluşmaları
Çalışma gönüllü olarak belirli aralıklarda farklı konular ile gerçekleştirilir.
Bültenler
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Merkezi uzmanları tarafından hazırlanan kapsamlı bültenler kendimize dönüp bakmak ve farkındalık kazanabilmek adına etkili araçlardan biri olmaktadır.